|
STT
|
Tên loại dữ liệu
|
Thông tin
|
| 1 | Mã bưu chính | 21000 |
| 2 | Biển số xe | 11 |
| 3 | Mã Vùng | 292 |
| 4 | Diện tích (km2) | 6700,39 |
| 5 | Dân số trung bình (Nghìn người) | 543,05 |
|
Số liệu theo năm 2022
|
||
Cao Bằng là tỉnh nằm ở khu vực Đông Bắc Việt Nam, nổi bật với cảnh quan thiên nhiên hoang sơ và hùng vĩ, bao gồm những dãy núi đá vôi, hệ thống sông suối và thác nước tuyệt đẹp. Với diện tích khoảng 6.700 km², Cao Bằng giáp với Trung Quốc ở phía Bắc và các tỉnh Lạng Sơn, Bắc Kạn, Tuyên Quang ở phía Đông, Tây và Nam. Đây không chỉ là một vùng đất thiên nhiên tươi đẹp mà còn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa và lịch sử đặc sắc của nhiều dân tộc thiểu số.
Cao Bằng có vị trí địa lý thuận lợi với các tỉnh giáp ranh như sau:
Phía Đông và phía Bắc giáp khu tự trị dân tộc Zhuang Quảng Tây của Trung Quốc.
Phía Tây giáp tỉnh Hà Giang.
Phía Nam giáp các tỉnh Tuyên Quang, Bắc Kạn và Lạng Sơn.
Tỉnh Cao Bằng có các điểm cực rõ rệt:
Điểm cực Bắc: thôn Lũng Mẩn, xã Đức Hạnh, huyện Bảo Lâm.
Điểm cực Đông: xã Lý Quốc, huyện Hạ Lang.
Điểm cực Tây: xã Quảng Lâm, huyện Bảo Lâm.
Điểm cực Nam: thôn Na Phai, xã Trọng Con, huyện Thạch An.
Trung tâm hành chính của tỉnh là thành phố Cao Bằng, cách Hà Nội 279 km. Chiều dài tỉnh theo hướng Bắc - Nam là 80 km (từ xã Trọng Con huyện Thạch An đến xã Đức Hạnh huyện Bảo Lâm), chiều rộng từ Đông - Tây là 170 km (từ xã Quảng Lâm huyện Bảo Lâm đến xã Lý Quốc huyện Hạ Lang). Trung tâm địa lý của tỉnh nằm tại xã Trương Lương, huyện Hòa An.
Cao Bằng nằm trên cao nguyên đá vôi xen lẫn núi đất, có độ cao trung bình trên 200 m, đặc biệt ở vùng biên giới có độ cao từ 600 đến 1.300 m so với mực nước biển. Các dãy núi trùng điệp và rừng rậm chiếm hơn 90% diện tích tỉnh. Tỉnh có ba vùng địa lý rõ rệt:
Miền Đông: chủ yếu là núi đá vôi.
Miền Tây: có sự kết hợp giữa núi đất và núi đá.
Miền Tây Nam: chủ yếu là núi đất, với nhiều rừng rậm.
Trên địa bàn tỉnh có các dòng sông lớn như sông Gâm (phía Tây), sông Bằng Giang (vùng trung tâm và phía Đông), cùng nhiều sông ngòi khác như sông Quây Sơn, sông Bắc Vọng, sông Nho Quế, sông Năng, sông Neo và sông Hiến.
Với diện tích rừng chiếm phần lớn, không khí tại Cao Bằng rất trong lành, đặc biệt ở các khu vực nông thôn và trung tâm thành phố. Mật độ giao thông thấp và ít phương tiện, giúp mức độ ô nhiễm bụi không đáng kể. Tuy nhiên, nguồn nước ở đây đang bị ô nhiễm do ý thức vứt rác bừa bãi và ngành khai thác cát. Cao Bằng được xem là một trong những tỉnh có khí hậu trong lành và ít ô nhiễm nhất ở Việt Nam.
Cao Bằng có khí hậu ôn hòa và dễ chịu, với đặc trưng khí hậu cận nhiệt đới ẩm. Vị trí địa lý giúp tỉnh này chịu ảnh hưởng trực tiếp từ những đợt không khí lạnh từ phương Bắc. Tuy nhiên, nhiệt độ tại Cao Bằng hiếm khi xuống dưới 0°C, chỉ có một số vùng núi cao xuất hiện băng đá vào mùa đông.
Mùa hè: Nhiệt độ trung bình từ 30 - 32°C và thấp từ 23 - 25°C, nhiệt độ hiếm khi vượt quá 39°C.
Mùa đông: Khí hậu có đặc điểm giống ôn đới, nhiệt độ trung bình thấp từ 5 - 8°C và cao từ 15 - 28°C. Những tháng 12, 1 và 2, nhiệt độ có thể giảm xuống còn 6 - 8°C, kèm theo không khí hanh khô.
Mùa xuân và mùa thu: Thời tiết thất thường, mùa xuân có tiết trời nồm, còn mùa thu thì mát mẻ, dễ chịu.
Nhìn chung, khí hậu Cao Bằng mang lại một cảm giác dễ chịu quanh năm, làm nơi này trở thành điểm đến lý tưởng cho du khách yêu thích thiên nhiên và không khí trong lành.
Cao Bằng, nằm ở phía Bắc vùng Việt Bắc, nơi địa đầu Tổ quốc, được thiên nhiên ban tặng những tiềm năng du lịch phong phú, hấp dẫn.
Thắng cảnh
Cao Bằng nổi bật với những dãy núi, rừng, sông, suối hùng vĩ, bao la, và thiên nhiên còn giữ được vẻ đẹp hoang sơ, nguyên sơ. Khu vực thác Bản Giốc và động Ngườm Ngao ở huyện Trùng Khánh là hai thắng cảnh nổi bật của tỉnh. Thác Bản Giốc, nằm trên dòng sông Quây Sơn, được mệnh danh là một trong những thác nước đẹp nhất khu vực và thế giới. Động Ngườm Ngao, còn gọi là "hang hổ", chứa đựng hàng nghìn nhũ đá kỳ vĩ, hình thù phong phú như đụn gạo, voi, rồng, hổ, mây, cây cối... cùng những khe suối ngầm róc rách tạo nên một không gian huyền bí và thơ mộng. Những điểm này đã trở thành những địa chỉ du lịch hấp dẫn, thu hút du khách trong và ngoài nước.
Bên cạnh đó, hồ núi Thang Hen ở huyện Quảng Hòa và núi Phia Oắc ở huyện Nguyên Bình cũng là những thắng cảnh nổi tiếng. Đặc biệt, vào ngày 12-4-2018, tại kỳ họp thứ 204 tại Paris, Hội đồng Chấp hành UNESCO đã công nhận Công viên Địa chất Non Nước Cao Bằng là Công viên Địa chất toàn cầu UNESCO, trở thành công viên địa chất toàn cầu thứ hai của Việt Nam sau Công viên Địa chất Cao nguyên đá Đồng Văn ở Hà Giang.
Du lịch văn hóa
Cao Bằng cũng nổi bật với những di tích lịch sử gắn liền với truyền thống cách mạng của dân tộc. Khu di tích lịch sử Pác Bó, thuộc xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, là nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh về nước, sinh sống và lãnh đạo cách mạng từ năm 1941 đến 1945. Khu di tích Kim Đồng, nằm ở chân núi đá cao, gồm mộ và tượng đài anh hùng Kim Đồng, được xây dựng trang trọng. Mỗi năm, thiếu niên và nhi đồng từ tỉnh Cao Bằng và các vùng khác thường tụ hội về đây tham gia các hoạt động cắm trại, vui chơi.
Ngoài ra, khu di tích Rừng Trần Hưng Đạo ở huyện Nguyên Bình là nơi thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, tiền thân của Quân đội Nhân dân Việt Nam. Khu di tích Đông Khê, huyện Thạch An, ghi dấu chiến thắng của quân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Đền Xuân Lĩnh ở huyện Thạch An thờ Trần Quyết, vị tướng đã hy sinh trong cuộc chiến chống nhà Mạc. Chùa Đà Quận, xây dựng từ thời Lê, là điểm văn hóa tâm linh quan trọng tại thành phố Cao Bằng.
Cao Bằng còn nổi tiếng với làng rèn Phúc Sen, một làng nghề truyền thống có tuổi đời hơn một trăm năm, và lễ hội Mời Mẹ Trăng của người Tày ở Đông Khê, diễn ra vào đầu xuân để cầu mong mùa màng bội thu và sức khỏe cho cộng đồng.
Ẩm thực
Cao Bằng không chỉ thu hút du khách bởi cảnh đẹp mà còn bởi những món ăn đặc sản phong phú. Các món ăn đặc trưng của tỉnh như miến rong Phia Đén, đường phên Bó Tờ, bánh khẩu si Nà Giàng, chè Đoỏng Lẹng, phở chua Cao Bằng, trám đen, lợn Hạ Lang, măng ngâm ớt, cốm Nà Pò, lê mắc cọp... đều mang đậm dấu ấn văn hóa địa phương. Những món ăn như bánh khảo Thông Huề, thịt chua, vịt cỏ Trùng Khánh, bánh trứng kiến, rượu ngô, hay các món đặc sản từ lợn sữa quay, gà đen Bảo Lạc, và mía vàng Thể Dục, chắc chắn sẽ khiến du khách không thể quên khi đến đây. Các đặc sản khác như bánh bò Cao Bằng, thạch đen Thạch An, mận máu Xuân Trường, và bánh coóng phù cũng rất được ưa chuộng.
Mỗi món ăn, thức uống ở Cao Bằng đều phản ánh sự phong phú, đa dạng và đặc sắc của nền ẩm thực nơi đây, làm phong phú thêm trải nghiệm du lịch của du khách khi đến thăm.
Cao Bằng được coi là cái nôi văn hóa của khu vực phía Bắc Việt Nam, nơi nhiều dân tộc anh em đã sinh sống lâu đời và cùng nhau xây dựng nền văn hóa đậm đà, đa dạng nhưng vẫn thống nhất. Tỉnh này là nơi hội tụ của các nhóm ngôn ngữ và tộc người khác nhau như Tày, Nùng, Mông, Dao, Lô Lô, Sán Chỉ... Mỗi dân tộc đều có tiếng nói, chữ viết và bản sắc văn hóa riêng biệt.
Sự khác biệt và đa dạng về văn hóa không làm suy giảm tính thống nhất của các tộc người, mà còn làm phong phú thêm nền văn hóa địa phương, củng cố ý thức cộng đồng và tộc người. Điều này tạo ra một lợi thế lớn trong phát triển du lịch cộng đồng và du lịch sinh thái nhân văn, khi mà các đặc điểm văn hóa chung và riêng, từ sinh hoạt cộng đồng, nếp sống, trang phục, ẩm thực, đến cách ứng xử giao tiếp hằng ngày đều mang đậm bản sắc văn hóa.
Một trong những biểu hiện sinh động của nền văn hóa phong phú ở Cao Bằng chính là các chợ phiên vùng cao. Chợ phiên không chỉ là nơi trao đổi, mua bán sản vật mà còn là dịp để cộng đồng các dân tộc gặp gỡ, giao lưu văn hóa. Tại đây, người dân phô diễn những bộ trang phục truyền thống đầy sắc màu, đặc biệt là trang phục của các cô gái dân tộc Mông, Dao, Tày... Bạn có thể thấy những cô gái Mông xòe váy đầy màu sắc dẫn ngựa xuống chợ, hay cô gái Tày duyên dáng thưởng thức món đặc sản, các chàng trai Dao, Tày, Nùng vui vẻ uống rượu ngô, và cô gái Kinh khoác túi thổ cẩm tung quả còn xanh lên cây nêu đầu chợ.
Điều khác biệt lớn giữa chợ phiên vùng cao và chợ phiên miền xuôi là thời gian họp chợ. Chợ phiên miền xuôi chỉ họp vào buổi sáng, hoạt động mua bán diễn ra nhanh chóng. Trong khi đó, ở vùng cao, chợ phiên chỉ họp một lần trong 5 ngày, vì vậy các phiên chợ thường kéo dài và kết hợp với các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, tạo nên không khí sôi động và hấp dẫn, thậm chí có những đêm xòe thấm đẫm cảm xúc.
Bắt đầu từ tháng Giêng đến tháng Ba âm lịch, trên địa bàn Cao Bằng diễn ra gần 40 lễ hội truyền thống, chủ yếu mang tính chất tín ngưỡng dân gian, được tổ chức theo chu kỳ mùa vụ. Những lễ hội này không chỉ nhằm mục đích thờ cúng, cầu phúc mà còn là dịp để cộng đồng tôn vinh các anh hùng dân tộc, cầu cho mùa màng bội thu, cầu sức khỏe cho mọi người. Các lễ hội tiêu biểu như Lễ hội Lồng Tồng, Lễ hội đền Dẻ Đoóng, Lễ hội Nàng Hai, Lễ hội đền Vua Lê, Lễ hội chùa Đống Lân... đều mang đậm sắc thái văn hóa đặc trưng của các dân tộc vùng cao.
Ngoài những lễ hội dân gian, Cao Bằng còn có nhiều lễ hội mang đậm bản sắc như lễ hội chọi bò tại thị trấn Pác Mjầu hay thị trấn Xuân Hòa, thu hút sự tham gia của đông đảo người dân và du khách nhờ vào những trận đấu gay cấn và kịch tính.
Bên cạnh các lễ hội, đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào các dân tộc Cao Bằng còn được thể hiện rõ nét qua các nghề thủ công mỹ nghệ, đặc biệt là thổ cẩm truyền thống. Những sản phẩm thổ cẩm được thêu dệt tỉ mỉ, đẹp mắt, mang đậm ảnh hưởng của thiên nhiên và đời sống của các dân tộc. Các sản phẩm này trở thành món quà lưu niệm đặc sắc, được du khách yêu thích khi đến thăm Cao Bằng.
Ngoài ra, các ngôi nhà truyền thống với mái ngói nung hoặc gỗ ván, được xây dựng trên sườn núi, cũng là điểm thu hút sự chú ý của du khách. Những ngôi nhà này không chỉ có giá trị về mặt kiến trúc mà còn lưu giữ những giá trị văn hóa đặc sắc của từng tộc người.
Văn hóa truyền thống của Cao Bằng vô cùng phong phú và đa dạng, từ cách ứng xử với môi trường tự nhiên, xã hội đến văn hóa tổ chức đời sống cộng đồng. Mỗi dân tộc ở đây đều có nét đẹp riêng, và sự giao lưu văn hóa giữa các dân tộc trong tỉnh, cũng như với các dân tộc bên kia biên giới, đã tạo nên một bản sắc văn hóa độc đáo, hấp dẫn du khách khắp nơi.
Vào năm 2018, Cao Bằng xếp thứ 60 trong các đơn vị hành chính Việt Nam về dân số, đứng thứ 62 về Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) và cũng xếp thứ 62 về GRDP bình quân đầu người. Tuy nhiên, tỉnh này đứng thứ 49 về tốc độ tăng trưởng GRDP. Với dân số 540.400 người, GRDP đạt 14.429 tỷ đồng (tương đương 0,6267 tỷ USD), GRDP bình quân đầu người đạt 26,7 triệu đồng (tương đương 1.160 USD) và tốc độ tăng trưởng GRDP đạt 7,15%.
Trong bảng xếp hạng Chỉ số Năng lực Cạnh tranh Cấp tỉnh năm 2018, Cao Bằng đứng ở vị trí thứ 58 trong tổng số 63 tỉnh thành.
Trong giai đoạn 2016 - 2020, tỉnh Cao Bằng đã không ngừng cải tiến và phát triển, đạt được nhiều kết quả quan trọng: Tăng trưởng kinh tế trung bình đạt 6,57% mỗi năm; thu nhập bình quân đầu người đạt 1.100 USD/người/năm; tổng vốn đầu tư xã hội đạt 58,72% so với GRDP; thu ngân sách của tỉnh vượt 27% so với dự toán Trung ương giao mỗi năm; tỷ lệ giảm nghèo bình quân trên 3% mỗi năm, với các huyện nghèo giảm trên 4% mỗi năm; tỷ lệ che phủ rừng đạt 54,5%; tỷ lệ dân cư thành thị được sử dụng nước sạch đạt trên 86%, trong khi đó tỷ lệ dân cư nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh đạt trên 88%. Trong giai đoạn 2016 - 2018, Cao Bằng đã cấp chứng nhận đầu tư cho 87 dự án, với tổng vốn đầu tư đạt 12.308 tỷ đồng.
Dự báo, tất cả 17 chỉ tiêu của tỉnh sẽ đạt và vượt kế hoạch đề ra, với một số chỉ tiêu nổi bật như sau: Tốc độ tăng trưởng GRDP dự kiến đạt 7%; GRDP bình quân đầu người ước đạt 24,9 triệu đồng, tương đương 1.100 USD; tổng thu ngân sách dự kiến đạt 1.550 tỷ đồng, tăng 37,9% so với dự toán Trung ương giao; tổng kim ngạch xuất nhập khẩu qua tỉnh dự kiến đạt 680 triệu USD, và tổng kim ngạch, tính cả giám sát, sẽ đạt trên 2.500 triệu USD; tỷ lệ hộ nghèo giảm trên 3% theo chuẩn nghèo đa chiều; tỷ lệ che phủ rừng vẫn giữ ở mức 54,5%. Năm 2018, Cao Bằng đã cấp chứng nhận đầu tư cho 26 dự án, với tổng vốn đầu tư đạt 2.025 tỷ đồng.
