Vị trí bản đồ

Địa điểm du lịch

1. Hang Luồn
   Hang Luồn là một điểm đến nổi bật ở Hà Nam, hấp dẫn du khách nhờ vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ. Du khách có thể trải nghiệm chèo thuyền qua những cảnh quan đẹp mắt và chiêm ngưỡng dãy núi hình vòm tựa như cổng chào. Vào trong hang, bạn sẽ được nhìn thấy những nhũ đá đa dạng, tạo nên một không gian huyền bí. Dù không có hệ thống đèn chiếu sáng như nhiều hang động khác, ánh sáng tự nhiên trong hang cũng đủ tạo nên vẻ đẹp kỳ diệu.
   Địa chỉ: xã Liên Sơn, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam
   
   

2. Bát Cảnh Sơn
   Bát Cảnh Sơn là một dãy núi có 8 cánh, từ lâu đã là điểm du lịch quen thuộc của Hà Nam. Nơi đây là chốn thưởng ngoạn yêu thích của các vua chúa, quần thần xưa. Mặc dù nhiều ngôi chùa đã không còn, nhưng Bát Cảnh Sơn vẫn là điểm đến thu hút du khách với phong cảnh thiên nhiên tươi đẹp.
   Địa chỉ: xã Tượng Lĩnh, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam
   
   

3. Kẽm Trống
   Kẽm Trống là một thắng cảnh tuyệt đẹp của Hà Nam, nơi có sự kết hợp hoàn hảo giữa núi rừng, đồng ruộng và những cánh đồng cỏ. Vùng đất này còn nổi bật với nhiều hang động kỳ ảo, là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích khám phá thiên nhiên.
   Địa chỉ: xã Thanh Hải, huyện Thanh Liêm, Hà Nam
   
   

4. Động Phúc Long
   Động Phúc Long nằm trong khu vực núi Chùa, nổi bật với những khối đá lớn xếp chồng lên nhau, tạo thành hình thù kỳ lạ giống như đầu rồng. Trong động có những thạch nhũ lấp lánh, huyền bí, khiến đây trở thành một trong những địa điểm du lịch nổi tiếng của Hà Nam.
   Địa chỉ: xã Kiện Khê, huyện Thanh Liêm, Hà Nam
   
   

5. Làng Trống Đọi Tam
   Làng trống Đọi Tam là một làng nghề truyền thống lâu đời, nổi tiếng với các sản phẩm trống dùng trong lễ hội, đình chùa. Các nghệ nhân ở đây khéo léo chế tác trống qua ba công đoạn: làm da, làm tang và bưng trống, tất cả đều đòi hỏi sự tỉ mỉ để tạo ra những chiếc trống chất lượng cao.
   Địa chỉ: xã Đọi Sơn, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam
   
   

6. Chùa Ông
   Chùa Ông, được xây dựng từ thời vua Trần Nhân Tông, nằm trên núi Tượng Lĩnh, là một trong những ngôi chùa cổ nổi tiếng của Hà Nam. Để đến chùa, du khách phải đi qua 150 bậc đá, từ đó có thể chiêm ngưỡng ngôi chùa yên bình nằm giữa không gian tĩnh lặng của núi rừng.
   Địa chỉ: núi Tượng Lĩnh, huyện Kim Bảng, Hà Nam
   
   

7. Nhà Bá Kiến
   Nhà Bá Kiến, với kiến trúc cổ kính, mang đậm dấu ấn lịch sử. Được xây dựng theo lối kiến trúc truyền thống Bắc Bộ, ngôi nhà này nổi bật với những cây cột gỗ lim cổ thụ có tuổi đời hàng trăm năm, mang đến cảm giác như lạc vào thời kỳ xưa.
   Địa chỉ: thôn Nhân Hậu, xã Hoà Hậu, huyện Lý Nhân, Hà Nam
   
   

8. Làng Kho Cá Vũ Đại
   Làng Vũ Đại nổi tiếng với món cá kho đặc sản, đã trở thành một phần không thể thiếu trong bữa cơm của người dân nơi đây và là món quà biếu trong dịp lễ Tết. Món cá kho nơi đây được chế biến rất công phu, mang đậm hương vị đặc trưng của vùng quê.
   Địa chỉ: làng Nhân Hậu, xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam
   
   

9. Làng Dệt Lụa Tơ Tằm Nha Xá
   Lụa tơ tằm Nha Xá nổi tiếng với chất lượng vượt trội, mềm mại và bền đẹp theo thời gian. Đây là một trong những sản phẩm thủ công truyền thống được ưa chuộng, đặc biệt là vào mùa hè khi lụa giúp người mặc cảm thấy mát mẻ.
   Địa chỉ: dưới chân cầu Yên Lệnh, xã Mộc Nam, huyện Duy Tiên, Hà Nam
   
   

10. Làng Mây Tre Đan Ngọc Động
    Làng mây tre đan Ngọc Động nổi bật với các sản phẩm thủ công tinh xảo, trong đó có bộ ghế salon từng được Bác Hồ sử dụng. Người dân nơi đây đã không ngừng sáng tạo và cải tiến kỹ thuật để sản phẩm mây tre trở nên đặc sắc hơn.
    Địa chỉ: xã Hoàng Đông, huyện Duy Tiên, Hà Nam
    
    

11. Làng Thêu Ren Thanh Hà
    Làng thêu ren Thanh Hà nổi tiếng với nghề thêu ren truyền thống đã có từ hơn 100 năm. Nơi đây sản xuất các sản phẩm thêu ren tinh xảo, mang đậm dấu ấn văn hóa dân tộc và là nguồn thu nhập ổn định cho nhiều hộ gia đình.
    Địa chỉ: ven Quốc lộ 1A, huyện Thanh Liêm, Hà Nam
    
    

12. Sông Đáy
    Sông Đáy chảy qua nhiều tỉnh, trong đó có Hà Nam, với dòng chảy quanh co uốn lượn. Vào mùa khô, dòng sông có thể cạn đến mức du khách có thể lội qua. Mặc dù có sự thay đổi theo mùa, sông Đáy vẫn giữ được vẻ đẹp duyên dáng, thanh bình.
    Vị trí: chảy qua phía tây Hà Nội, Hà Nam và Nam Định
    
    

13. Đền Lảnh Giang
    Đền Lảnh Giang là nơi thờ Tam Vị Thủy Thần, có từ thời Hùng Vương. Nếu đến vào mùa lễ hội, du khách sẽ được hòa mình vào không khí linh thiêng và náo nhiệt của các nghi lễ truyền thống.
    Địa chỉ: làng Yên Lạc, xã Duy Tiên, Hà Nam
    
    

14. Khu Du Lịch Tam Chúc
    Khu du lịch Tam Chúc rộng lớn với diện tích hơn 5100 ha, có hồ Tam Chúc và dãy núi Thất Tinh. Nổi bật tại đây là chùa Tam Chúc, ngôi chùa lớn nhất thế giới, cùng pho tượng Phật khổng lồ bằng đồng, là điểm du lịch không thể bỏ qua.
    Địa chỉ: thị trấn Ba Sao, xã Khả Phong, huyện Kim Bảng, Hà Nam
    
    

15. Chùa Tam Chúc
    Chùa Tam Chúc, nằm trong khu du lịch Tam Chúc, là một trong những ngôi chùa lớn nhất thế giới. Với diện tích 144ha, chùa mang vẻ đẹp huyền bí, thu hút rất nhiều phật tử và du khách tham quan.
    Địa chỉ: thị trấn Ba Sao, xã Khả Phong, huyện Kim Bảng, Hà Nam
    
    

16. Chùa Tam Giáo
    Chùa Tam Giáo, mặc dù đã bị tàn phá trong chiến tranh, nhưng giờ đây đã được phục hồi và là một điểm du lịch tâm linh nổi tiếng. Ngôi chùa xưa kia có nhiều tượng Phật tráng lệ.
    Địa chỉ: xã Tượng Lĩnh, huyện Kim Bảng, Hà Nam
    
    

17. Chùa Địa Tạng Phi Lai Tự
    Chùa Địa Tạng Phi Lai Tự nổi bật với vẻ đẹp thanh tịnh và thoát tục. Đây là một địa điểm du lịch yên bình, thích hợp cho những ai muốn tìm một không gian thư giãn, tĩnh tâm.
    Địa chỉ: thôn Ninh Trung, xã Liêm Sơn, huyện Thanh Liêm, Hà Nam
    
    

18. Đền Trúc
    Đền Trúc nổi bật với không gian xanh mát của những cây trúc và là nơi tổ chức lễ hội hàng năm. Đây là sự kết hợp hoàn hảo giữa du lịch sinh thái và tâm linh.
    Địa chỉ: thôn Quyển Sơn, xã Thi Sơn, huyện Kim Bảng, Hà Nam
    
    

19. Đình Đá Tiên Phong
    Đình Đá Tiên Phong là nơi thờ Nguyệt Nga công chúa, người có công trong nghề nuôi dâu tằm. Đây là một địa điểm du lịch tâm linh không thể bỏ qua.
    Địa chỉ: xã Tiên Phong, huyện Duy Tiên, Hà Nam
    
    

20. Ngũ Động Thi Sơn
    Ngũ Động Thi Sơn, gắn với truyền thuyết Lý Thường Kiệt, là một khu vực nổi tiếng với 5 ngọn núi độc đáo. Đây là một điểm du lịch không thể bỏ qua đối với những ai yêu thích lịch sử
    
    

Văn hoá

Nhà hát Chèo Hà Nam
Hà Nam là vùng đất có nền văn minh lúa nước lâu đời và nền văn hóa dân gian phong phú, thể hiện qua các hình thức nghệ thuật như chèo, hát chầu văn, hầu bóng, ca trù và đặc biệt là hát dậm. Tỉnh cũng là nơi tổ chức nhiều lễ hội truyền thống và lưu giữ các di tích lịch sử quan trọng.

Một số lễ hội truyền thống tiêu biểu của Hà Nam gồm:

• Lễ hội đền Trúc (hay còn gọi là hội Quyển Sơn): Tổ chức ở xã Thi Sơn, thị xã Kim Bảng từ mùng 6 tháng Giêng đến mùng 10 tháng 2 âm lịch.

• Hội chùa Đọi Sơn: Diễn ra tại xã Tiên Sơn, thị xã Duy Tiên, thờ Phật và các vị vua như Lê Đại Hành, Nguyên phi Ỷ Lan, và Lê Thánh Tông, tổ chức vào ngày 21 tháng 3 âm lịch.

• Lễ hội tịch điền: Được tổ chức tại xã Tiên Sơn, thị xã Duy Tiên, nơi vua Lê Đại Hành khai mở nghi thức cày ruộng tịch điền trong lịch sử.

• Hội vật võ Liễu Đôi: Được tổ chức vào mùng 5 tháng Giêng hàng năm tại làng Liễu Đôi, xã Liêm Túc, huyện Thanh Liêm, ghi nhớ công lao của chàng trai họ Đoàn, người có công đánh giặc cứu nước, được nhân dân tôn thờ là thánh họ Đoàn. Hội vật thu hút đông đảo người dân trong vùng.

• Hội đền Trần Thương: Tổ chức hàng năm vào ngày 20 tháng 8 âm lịch và đêm 14 tháng Giêng tại xã Trần Hưng Đạo, huyện Lý Nhân. Đây là lễ hội lớn để tưởng nhớ công lao của Quốc công Tiết chế Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, vị anh hùng dân tộc trong các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên-Mông.

• Hội làng Duy Hải: Tổ chức vào ngày 22 tháng Giêng, thờ Trần Khánh Dư, diễn ra tại thị xã Duy Tiên.

Các công trình văn hóa tiêu biểu:

• Nhà hát Chèo Hà Nam: Nằm ở trung tâm thành phố Phủ Lý, đây là đơn vị nghệ thuật chèo chuyên nghiệp, phục vụ nhu cầu thưởng thức nghệ thuật chèo của người dân địa phương và du khách.

Di tích lịch sử

• Khu văn hóa tâm linh Tam Chúc: Bao gồm đình và chùa Tam Chúc từ thời Đinh, đang được đầu tư xây dựng để trở thành khu du lịch quốc gia, là điểm nhấn trong ngành du lịch của Hà Nam.
  
  

• Quần thể di tích đền Lăng: Gồm Đền Thượng, Đền Trung, Đền Hạ và Đền Tam Thiên Nhân, tọa lạc tại thôn Cõi, xã Liêm Cần, huyện Thanh Liêm. Đây là nơi thờ vua Đinh Tiên Hoàng và ba vua nhà Tiền Lê (Lê Đại Hành, Lê Trung Tông, Lê Long Đĩnh), trên vùng đất được cho là quê hương của Vua Lê Hoàn.
  
  

• Đền Trúc-Ngũ Động Sơn: Nằm tại thôn Quyển Sơn, xã Thi Sơn, thị xã Kim Bảng, cách Phủ Lý hơn 7 km. Tương truyền, Lý Thường Kiệt đã cho quân dừng lại tại đây để tế lễ và ăn mừng sau chiến thắng. Ngũ Động Sơn là hệ thống năm hang đá nối tiếp nhau, có chiều sâu hơn 100m.
  
  

• Chùa Bà Đanh: Nằm giữa đê sông Đáy, chùa được cải tạo từ năm 2010 và có không gian yên tĩnh, thích hợp cho việc thăm quan và tịnh tâm. Chùa nằm đối diện với núi Ngọc và có cảnh quan thiên nhiên đẹp mắt với sông đáy trong vắt.
  
  

• Chùa Long Đọi: Được xây dựng từ thời vua Lý Thánh Tông, chùa nằm trên đỉnh núi Đọi, xã Tiên Sơn, thị xã Duy Tiên. Đây là một trong những công trình văn hóa nổi bật của tỉnh, với lịch sử lâu dài và vẻ đẹp thiên nhiên kỳ vĩ.
  
  

• Đền Đức Thánh Cả: Nằm ở xã Tân Sơn, thị xã Kim Bảng, bên bờ sông Đáy. Đây là điểm du lịch tâm linh nổi tiếng, gắn liền với lịch sử và văn hóa dân tộc.
  
  

• Danh thắng Kẽm Trống: Nằm ở xã Thanh Hải, huyện Thanh Liêm, nơi dòng sông Đáy uốn lượn giữa hai dãy núi đá vôi tạo nên cảnh quan sơn thủy tuyệt đẹp, thu hút du khách tham quan và khám phá.

Kinh Tế

Cơ cấu kinh tế năm 2005 của Hà Nam:

• Công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, làng nghề: 39,7%

• Nông nghiệp: 28,4%

• Dịch vụ: 31,9%

Công nghiệp chủ yếu tập trung vào các ngành như sản xuất xi măng, vật liệu xây dựng, dệt may và chế biến. Tỉnh có 6 nhà máy xi măng, với công suất 1,8 triệu tấn/năm và đang phấn đấu đạt 4–5 triệu tấn/năm. Khai thác đá đạt 2,5 triệu m3 (tăng 2,26 lần so với năm 2000), bia và nước giải khát đạt 25 triệu lít (gấp 4,18 lần so với năm 2000), vải lụa tăng 7 lần và quần áo may sẵn gấp 2 lần so với trước.

Hà Nam sở hữu trên 40 làng nghề, trong đó có nhiều nghề truyền thống lâu đời như dệt lụa Nha Xá, làm trống Đọi Tam, mây giang đan Ngọc Động (Duy Tiên), sừng mỹ nghệ (Bình Lục), gốm Quyết Thành, nghề mộc (Kim Bảng), và thêu ren ở xã Thanh Hà (Thanh Liêm). Nghề thêu ren ở Thanh Hà là một ngành thu hút nhiều lao động với hơn 2.000 hộ và khoảng 5.740 người tham gia. Trong đó, thêu ren là nghề chủ yếu, phát triển mạnh từ sau năm 1975, đạt thời kỳ thịnh vượng trong giai đoạn 1975–1989. Hiện nay, làng nghề này đã có những cải tiến trong mẫu mã sản phẩm và tổ chức tiếp thị để tiếp cận thị trường trong nước và quốc tế.

Với hơn 5.000 khung thêu, Thanh Hà sản xuất các mặt hàng thêu ren như ga giường, gối, khăn trải bàn... Hàng năm, làng nghề sản xuất hàng triệu sản phẩm, đóng góp không nhỏ vào nền kinh tế tỉnh. Tuy nhiên, nguồn vốn để phát triển còn hạn chế, và nhu cầu vay vốn ưu đãi từ ngân hàng là rất lớn, đặc biệt là đối với ngành thêu ren xuất khẩu.

Công nghiệp tiếp tục phát triển mạnh mẽ, với các khu công nghiệp lớn như:

• Khu Công nghiệp Đồng Văn I và II với tổng diện tích 410 ha, có vị trí thuận lợi với 3 phía giáp quốc lộ lớn.

• Các khu công nghiệp khác như Châu Sơn, Hòa Mạc, Thái Hà, Ascendas - Protrade, Liêm Cần, Liêm Phong và ITAHAN, tổng diện tích lên đến hàng nghìn ha.

Những khu công nghiệp này đã thu hút hàng ngàn lao động và đóng góp vào sự phát triển kinh tế của tỉnh. Tuy nhiên, quá trình phát triển công nghiệp cũng gây ra những tác động tiêu cực đối với môi trường, nhưng tỉnh đã nỗ lực cải thiện và kiểm soát vấn đề này.

Nông nghiệp đã giảm tỉ trọng trong cơ cấu GDP từ 39,3% năm 2000 xuống còn 28,4% vào năm 2005, với tốc độ tăng trưởng bình quân đạt 4,1% (2001-2005). Nông nghiệp tập trung vào sản xuất cây lương thực chuyên canh và chăn nuôi, với các sản phẩm chủ yếu là lúa, thịt bò, lợn và gia cầm. Sản lượng lương thực đạt 420 tấn/năm, sản lượng thủy sản năm 2005 đạt 11.500 tấn. Các sản phẩm chăn nuôi cũng phát triển mạnh, với tổng đàn bò đạt 35.000 con, lợn 350.000 con, và gia cầm lên tới 3,35 triệu con.

Du lịch và dịch vụ đang trở thành ngành quan trọng trong nền kinh tế của Hà Nam, với các điểm du lịch sinh thái nổi bật như:

• Khu du lịch Tam Chúc: Quy mô gần 2.000 ha, bao gồm 9 khu chức năng, diện tích mặt nước hồ 600 ha. Nơi đây đang thu hút nhiều đầu tư và trở thành điểm du lịch quan trọng của Hà Nam.

• Chùa Long Đọi Sơn: Một di tích nổi tiếng, được xếp hạng từ năm 1992 và có những hoạt động trùng tu, bảo tồn thường xuyên.

• Khu du lịch thành phố Phủ Lý: Nằm ven sông Đáy, với khách sạn 3 sao, bến thủy phục vụ du khách đến các điểm du lịch như chùa Hương, Ngũ Động Sơn, chùa Bà Đanh.

Ngoài ra, Đền Trần Thương ở huyện Lý Nhân thờ Quốc công Tiết chế Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn cũng là một điểm tham quan quan trọng của tỉnh, thu hút nhiều du khách thập phương.