Chưa có nhà xe nào tại Ninh Thuận
|
STT
|
Tên loại dữ liệu
|
Thông tin
|
| 1 | Mã bưu chính | 59000 |
| 2 | Biển số xe | 85 |
| 3 | Mã Vùng | 259 |
| 4 | Diện tích (km2) | 3355,7 |
| 5 | Dân số trung bình (Nghìn người) | 598,68 |
|
Số liệu theo năm 2022
|
||
Ninh Thuận là một tỉnh ven biển nằm ở cực Nam của vùng duyên hải Nam Trung Bộ, miền Trung Việt Nam. Thủ phủ của tỉnh là thành phố Phan Rang – Tháp Chàm, cách Thành phố Hồ Chí Minh 340 km về phía Bắc, cách thành phố Đà Nẵng 642 km về phía Nam, cách Hà Nội 1.380 km về phía Nam, và cách Nha Trang 100 km theo Quốc lộ 1 và Đà Lạt 110 km theo Quốc lộ 27. Tỉnh còn cách sân bay Cam Ranh khoảng 60 km, tạo thuận lợi cho việc giao lưu và phát triển kinh tế – xã hội.
Vào năm 2018, Ninh Thuận đứng thứ 58 trong số các tỉnh, thành phố Việt Nam về dân số với 611,8 nghìn người. Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) đạt 24.288 tỷ đồng (tương đương 1,05 tỷ USD), GRDP bình quân đầu người là 39,7 triệu đồng (khoảng 1.724 USD), và tốc độ tăng trưởng GRDP đạt 10,25%.
Lịch sử vùng đất Ninh Thuận gắn liền với văn minh Chăm Pa - Chiêm Thành, nơi là trung tâm của Tiểu quốc Panduranga. Dưới triều đại Hoàn Vương, Ninh Thuận là thủ đô của một nhà nước Chăm thống nhất kéo dài hơn 100 năm. Từ thế kỷ XV, khi người Chăm mất phần lớn lãnh thổ, Ninh Thuận tiếp tục là trung tâm chính trị của vương quốc Chăm. Đến thế kỷ XVIII, khi kinh đô Chiêm Thành được dời về Phan Rí Thành thuộc Bình Thuận, Ninh Thuận đã bị mất vào tay các chúa Nguyễn.
Trong các tài liệu như Từ điển Bách khoa Việt Nam và Từ điển Bách khoa quân sự Việt Nam, Ninh Thuận được xếp vào vùng Duyên hải Nam Trung Bộ. Tuy nhiên, Tổng cục Thống kê Việt Nam và Bộ Kế hoạch và Đầu tư lại phân loại Ninh Thuận và Bình Thuận vào vùng Đông Nam Bộ. Điều này phần nào phản ánh sự gần gũi về mặt địa lý với miền Nam và đặc trưng giọng nói của người Ninh Thuận, tuy vậy, vùng đất này vẫn luôn gắn liền với văn hóa Champa và Sa Huỳnh đặc trưng của miền Trung.
Tên gọi Ninh Thuận có nghĩa là "An ninh và Thuận hòa," thể hiện mong muốn về một vùng đất yên bình và hòa thuận. Tên này lần đầu tiên được sử dụng vào năm 1832 khi vua Minh Mạng bãi bỏ Thuận Thành trấn và lập tỉnh Bình Thuận, trong đó có 2 phủ Ninh Thuận và Hàm Thuận.
Vào năm 1901, tỉnh Phan Rang được thành lập, là tên gọi đầu tiên trong lịch sử hành chính của Ninh Thuận, lấy theo tên một tiểu quốc Chăm là Panduranga. Năm 1913, tỉnh Phan Rang bị xóa bỏ, nhưng đến năm 1922, tỉnh Phan Rang được tái lập và đổi tên thành tỉnh Ninh Thuận như hiện nay.
Du lịch Ninh Thuận đang ngày càng thu hút sự quan tâm của du khách nhờ vào vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ, cảnh quan hùng vĩ, khí hậu khô nóng đặc trưng và sự đa dạng về văn hóa, lịch sử. Ninh Thuận là một điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích sự yên bình, khám phá văn hóa Chăm cổ, cũng như trải nghiệm những hoạt động ngoài trời như du lịch biển, trekking, và tham quan các di tích lịch sử.
Ninh Thuận nổi bật với những cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp, từ bãi biển trải dài, đến những đồi núi hoang sơ và những đồng cát mênh mông.
Vịnh Vĩnh Hy: Đây là một trong những vịnh đẹp nhất miền Trung, nổi bật với làn nước trong xanh, những bãi cát trắng mịn và các rặng san hô tuyệt đẹp. Du khách có thể tham gia các hoạt động như lặn biển, tham quan các đảo nhỏ hoặc thưởng thức hải sản tươi ngon.
Bãi biển Ninh Chữ: Ninh Chữ là một trong những bãi biển nổi tiếng của Ninh Thuận, nổi bật với cát vàng và nước biển trong xanh. Đây là điểm đến lý tưởng cho du khách yêu thích tắm biển và các hoạt động thể thao biển như chèo thuyền kayak.
Công viên quốc gia Núi Chúa: Nơi đây không chỉ nổi bật với cảnh quan hoang sơ, mà còn là một trong những khu bảo tồn đa dạng sinh học quan trọng của Việt Nam. Du khách có thể trekking vào sâu trong núi để khám phá hệ động thực vật phong phú, hoặc chiêm ngưỡng những khung cảnh tuyệt đẹp từ đỉnh núi.
Cánh đồng muối Phước Hữu: Cánh đồng muối Phước Hữu là một trong những đặc trưng của Ninh Thuận, nơi du khách có thể tham quan và tìm hiểu quy trình sản xuất muối truyền thống, cùng với những cảnh quan đặc biệt từ những đầm nước mặn.
Ninh Thuận là mảnh đất lưu giữ nhiều dấu ấn của nền văn hóa Chăm Pa, với những di tích lịch sử đặc sắc.
Tháp Po Klong Garai: Là một trong những tháp Chăm nổi tiếng của Ninh Thuận, tháp Po Klong Garai là di tích kiến trúc của vương quốc Champa, mang đậm dấu ấn văn hóa tôn giáo cổ xưa. Nằm trên đỉnh đồi, tháp Po Klong Garai là nơi du khách có thể chiêm ngưỡng cảnh quan tuyệt đẹp và tìm hiểu về nền văn minh Chăm.
Làng Chăm Hoa Lai: Đây là một ngôi làng truyền thống của người Chăm ở Ninh Thuận, nơi du khách có thể tham quan các công trình kiến trúc độc đáo và tìm hiểu về phong tục, tập quán của người Chăm, cũng như các sản phẩm thủ công truyền thống như thổ cẩm, gốm, và đồ trang sức.
Di tích Lầu Ông Hoàng: Di tích này là một điểm dừng chân lý tưởng cho những ai yêu thích khám phá những câu chuyện lịch sử, gắn liền với cuộc đời và sự nghiệp của các nhân vật nổi tiếng trong lịch sử.
Ninh Thuận nổi bật với các làng nghề truyền thống lâu đời, mang đậm nét văn hóa dân gian, trong đó có một số làng nghề đặc trưng:
Làng nghề dệt thổ cẩm: Làng dệt thổ cẩm ở Ninh Thuận là nơi sản xuất các sản phẩm thủ công đẹp mắt, đặc biệt là những tấm thổ cẩm sắc màu, nổi bật với kỹ thuật dệt tay truyền thống của người Chăm.
Làng gốm Bàu Trúc: Đây là một trong những làng gốm cổ xưa nhất của người Chăm, nơi du khách có thể tham quan quy trình làm gốm thủ công truyền thống và mua các sản phẩm gốm độc đáo về làm quà.
Ẩm thực Ninh Thuận mang đậm hương vị đặc trưng của miền Trung với những món ăn phong phú, hấp dẫn.
Bánh canh chả cá: Đây là món ăn đặc sản của Ninh Thuận, được làm từ bánh canh dẻo, ăn kèm với chả cá tươi ngon, nước lèo đậm đà. Món ăn này có mặt ở nhiều quán ăn địa phương và luôn là lựa chọn phổ biến của du khách.
Cơm gà Ninh Thuận: Cơm gà Ninh Thuận được chế biến từ gà ta, luộc chín và xé nhỏ, ăn kèm với cơm nấu với nước luộc gà, tạo nên một hương vị đậm đà khó quên.
Hải sản tươi ngon: Ninh Thuận nổi tiếng với hải sản tươi ngon, như cá, mực, tôm, cua… Những món hải sản này thường được chế biến đơn giản, giữ nguyên hương vị tự nhiên.
Ninh Thuận cũng là nơi tổ chức các lễ hội đặc sắc, tạo cơ hội để du khách hiểu thêm về văn hóa và truyền thống của địa phương.
Lễ hội Kate: Đây là lễ hội truyền thống lớn của người Chăm tại Ninh Thuận, diễn ra vào tháng 7 âm lịch, nhằm tưởng nhớ các vị thần linh của người Chăm. Lễ hội có nhiều hoạt động như múa Chăm, lễ cúng, và trình diễn nghệ thuật dân gian.
Lễ hội văn hóa - du lịch Ninh Thuận: Diễn ra hàng năm, lễ hội này là dịp để quảng bá tiềm năng du lịch của tỉnh và giới thiệu các nét văn hóa đặc sắc của Ninh Thuận.
Ninh Thuận còn thu hút du khách với những hoạt động ngoài trời hấp dẫn, từ trekking núi, tham quan các vườn nho và cây dứa, đến các chuyến tham quan bằng thuyền, xe jeep khám phá sa mạc cát.
Với tất cả những yếu tố này, Ninh Thuận đang dần trở thành điểm đến hấp dẫn không chỉ với du khách trong nước mà còn với du khách quốc tế, hứa hẹn là một địa phương đáng để khám phá.
Ninh Thuận là tỉnh có số lượng người Chăm sinh sống đông nhất ở Việt Nam và là nơi bảo tồn nhiều di sản văn hóa Chămpa quý giá. Những giá trị văn hóa của người Chăm tại Ninh Thuận rất phong phú, bao gồm chữ viết, dân ca, nghệ thuật múa, trang phục truyền thống, nghề dệt thổ cẩm, cùng với nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc đặc sắc. Chính vì vậy, Ninh Thuận được xem là trung tâm văn hóa Chăm tại Việt Nam.
Tính đến tháng 1 năm 2024, Ninh Thuận đã có 4 hiện vật được công nhận là Bảo vật quốc gia, tất cả đều thuộc nền văn hóa Champa. Các hiện vật này bao gồm:
Bia Phước Thiện: Có niên đại từ thế kỷ VIII, được phát hiện vào năm 1992 tại cánh đồng thuộc thôn Phước Thiện, xã Phước Sơn, huyện Ninh Phước, cách thành phố Phan Rang - Tháp Chàm khoảng 10 km về phía Tây.
Tượng Pô Klong Garai: Có niên đại từ thế kỷ XVI, hiện được thờ trong Tháp Po Klong Garai, phường Đô Vinh, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm.
Bia Hòa Lai.
Phù điêu Pô Rôme.
Ninh Thuận tổ chức nhiều lễ hội truyền thống đặc sắc, phản ánh đậm nét bản sắc văn hóa của cộng đồng Chăm và các nhóm dân tộc khác trong vùng. Các lễ hội nổi bật của Ninh Thuận bao gồm:
Lễ hội Katê: Lễ hội tôn vinh các vị thần của người Chăm, là một trong những lễ hội lớn nhất trong năm của cộng đồng người Chăm.
Lễ hội Ramưwan: Lễ hội truyền thống của người Chăm, gắn liền với nông nghiệp và tín ngưỡng thờ thần lúa.
Lễ hội Nho Vang: Lễ hội đặc sắc nhằm tôn vinh ngành sản xuất nho, một trong những sản phẩm nông sản đặc trưng của tỉnh.
Lễ hội đua thuyền rồng: Một sự kiện thể thao dân gian diễn ra thường xuyên, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia.
Lễ hội Cầu Ngư: Là lễ hội của ngư dân ven biển, cầu mong một mùa đánh bắt bội thu và bình an.
Ninh Thuận cũng chú trọng phát triển thể thao, với Sân vận động tỉnh Ninh Thuận là địa điểm chính cho các hoạt động thể thao lớn. Sân vận động này nằm ở phường Phước Mỹ, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, có sức chứa 16.000 khán giả. Đây là sân nhà của Câu lạc bộ bóng đá Ninh Thuận từ năm 2012. Sân đã từng được chọn làm nơi tổ chức Giải bóng đá Vô địch U-21 Quốc gia 2012 và Giải Bóng đá U-21 Quốc tế báo Thanh Niên 2013. Ngoài ra, Câu lạc bộ bóng đá Bình Thuận cũng đã mượn sân này để thi đấu tại Giải bóng đá Hạng Nhất Quốc gia 2023.
Ninh Thuận nổi bật với những sản phẩm đặc sản nổi tiếng như nho, táo, hành, tỏi, tôm giống và muối. Đây là địa phương có diện tích trồng nho lớn nhất cả nước, chủ yếu tập trung tại huyện Ninh Phước và Thuận Nam. Hành và tỏi cũng là những cây trồng chủ lực của tỉnh, được canh tác rộng rãi ở thành phố Phan Rang – Tháp Chàm và huyện Ninh Hải. Ngoài ra, Ninh Thuận còn là một trong những trung tâm sản xuất tôm giống lớn của Việt Nam, với sản lượng ước đạt 33,9 tỷ con tôm giống trong năm 2019.
Ninh Thuận hiện có Cụm công nghiệp Thành Hải đang hoạt động, cùng với Khu công nghiệp Du Long đang được xây dựng. Ngoài ra, tỉnh còn quy hoạch các khu công nghiệp như Phước Nam và Cà Ná.
Về tình hình phát triển kinh tế, trong năm 2012, GDP của tỉnh tăng 10,3%, thu nhập bình quân đầu người đạt 19,1 triệu đồng, và thu ngân sách đạt 1.320 tỷ đồng, vượt 0,2% dự toán.
Trong năm 2014, GDP của Ninh Thuận ước đạt mức tăng trưởng 12,4%, tổng thu ngân sách nhà nước đạt khoảng 1.700 tỷ đồng (đạt 113,3% kế hoạch), và GDP bình quân đầu người đạt 26,8 triệu đồng. Cơ cấu kinh tế năm đó gồm nông, lâm nghiệp và thủy sản chiếm 38,5%, công nghiệp và xây dựng chiếm 23,8%, dịch vụ chiếm 37,7%. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội ước đạt 7.615 tỷ đồng, trong khi kim ngạch xuất khẩu đạt 55 triệu USD (đạt 78,6% kế hoạch).
Năm 2019, GRDP của Ninh Thuận ước tăng 13,18% so với năm 2018. Trong đó, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng 6%, đóng góp 2,14 điểm phần trăm vào mức tăng trưởng chung; công nghiệp và xây dựng tăng 39,7%, đóng góp 7,29 điểm phần trăm; dịch vụ tăng 6,87%, đóng góp 2,67 điểm phần trăm; thuế sản phẩm tăng 14,95%, đóng góp 1,08 điểm phần trăm.
Ngành nông nghiệp tăng 6,22% so với cùng kỳ, đóng góp 1,05 điểm phần trăm vào mức tăng trưởng chung. Ngành lâm nghiệp giảm 19,26%, đóng góp giảm 0,06 điểm phần trăm. Ngành thủy sản tăng 6,2%, đóng góp 1,14 điểm phần trăm vào mức tăng chung.
Ngành công nghiệp tăng 34,92% so với cùng kỳ, trong đó ngành khai khoáng giảm 0,5%, đóng góp giảm 0,01 điểm phần trăm; ngành công nghiệp chế biến, chế tạo giảm 0,7%, đóng góp giảm 0,04 điểm phần trăm; ngành công nghiệp sản xuất và phân phối điện, khí đốt tăng mạnh 217,6%, đóng góp 3,2 điểm phần trăm. Ngành xây dựng tăng 44,61%, đóng góp 4,04 điểm phần trăm.
Một số ngành dịch vụ có tỷ trọng lớn đóng góp vào mức tăng trưởng chung của tỉnh, bao gồm:
Về cơ cấu kinh tế năm 2019, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản chiếm 36,96%, công nghiệp và xây dựng chiếm 24,7%, và dịch vụ chiếm 38,34%. (Cơ cấu tương ứng của cùng kỳ năm 2018 là 39,72%, 19,37% và 40,91%).
