Vị trí bản đồ

Địa điểm du lịch

Phú Thọ, mảnh đất giàu truyền thống văn hóa và lịch sử, sở hữu nhiều địa điểm du lịch hấp dẫn, từ các di tích lịch sử huyền thoại, khu du lịch sinh thái hoang sơ đến những làng nghề truyền thống đặc sắc. Dưới đây là một số địa điểm du lịch nổi bật ở Phú Thọ mà du khách không thể bỏ qua khi đến thăm mảnh đất này.

1. Khu di tích Đền Hùng

Được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Phi vật thể của nhân loại, Khu di tích Đền Hùng là điểm đến đầu tiên mà bất kỳ ai khi đến Phú Thọ cũng muốn ghé thăm. Nằm trên núi Nghĩa Lĩnh, Khu di tích Đền Hùng bao gồm các đền thờ các Vua Hùng – những người sáng lập ra đất nước Văn Lang. Đặc biệt, vào ngày mùng 10 tháng Ba âm lịch hàng năm, lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương được tổ chức rất lớn, thu hút hàng triệu du khách đến tham dự, dâng hương tưởng nhớ công lao dựng nước của các Vua Hùng. Đây không chỉ là một điểm du lịch tâm linh, mà còn là nơi du khách có thể tìm hiểu về nguồn cội dân tộc.

2. Đền Mẹ Âu Cơ

Nằm ở xã Hiền Lương, huyện Hạ Hòa, Đền Mẹ Âu Cơ là một trong những điểm du lịch nổi tiếng của Phú Thọ, gắn liền với truyền thuyết về mẹ Âu Cơ, người sinh ra trăm con, là mẹ của các vua Hùng. Đền thờ Mẹ Âu Cơ là nơi linh thiêng, nơi người dân Phú Thọ và du khách từ mọi miền đất nước đến để tưởng nhớ và cầu mong sự bình an, thịnh vượng.

3. Vườn Quốc gia Xuân Sơn

Với diện tích hơn 15.000 ha, Vườn Quốc gia Xuân Sơn là một khu bảo tồn thiên nhiên tuyệt đẹp, nằm ở huyện Tân Sơn, Phú Thọ. Nơi đây là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích du lịch sinh thái, leo núi, cắm trại, và khám phá động thực vật phong phú. Vườn Quốc gia Xuân Sơn nổi bật với những ngọn núi cao, rừng nguyên sinh, hệ động thực vật đa dạng, trong đó có nhiều loài động vật quý hiếm như voọc, hươu, gấu. Du khách có thể tham gia các chuyến trekking để khám phá vẻ đẹp hoang sơ của thiên nhiên.

4. Thác Kẽm Hồng

Thác Kẽm Hồng là một trong những thác nước đẹp nhất của Phú Thọ, tọa lạc tại xã Đoan Hạ, huyện Thanh Sơn. Với dòng nước trong xanh, thác Kẽm Hồng là một địa điểm lý tưởng cho những ai yêu thích thiên nhiên và muốn tìm một nơi thư giãn. Ngoài việc chiêm ngưỡng vẻ đẹp tự nhiên của thác, du khách còn có thể tắm mát và tham gia các hoạt động dã ngoại tại đây.

5. Hồ Hòa Bình

Nằm trên tuyến đường giữa Phú Thọ và Hòa Bình, Hồ Hòa Bình là một trong những điểm đến nổi bật của khu vực. Hồ rộng lớn với những làn nước xanh mát bao quanh là các ngọn núi xanh tươi tạo nên một khung cảnh bình yên, thơ mộng. Du khách có thể tham gia các hoạt động du lịch như đi thuyền trên hồ, câu cá, hoặc đơn giản là tận hưởng không gian trong lành và thanh tĩnh.

6. Khu du lịch sinh thái Ba Vì - Phú Thọ

Khu du lịch sinh thái Ba Vì không chỉ nổi tiếng ở Hà Nội mà còn là điểm du lịch thu hút du khách từ Phú Thọ và các tỉnh lân cận. Nằm trên núi Ba Vì, khu du lịch này nổi bật với không khí mát mẻ quanh năm, cảnh đẹp thiên nhiên hoang sơ, và các khu du lịch như làng cổ, vườn quốc gia Ba Vì. Tại đây, du khách có thể tham gia các hoạt động leo núi, thăm các di tích lịch sử như đền Thượng, nhà thờ cổ, và thăm vườn hoa xinh đẹp.

7. Làng nghề truyền thống

Phú Thọ nổi tiếng với nhiều làng nghề truyền thống, nơi du khách có thể trải nghiệm và mua sắm các sản phẩm thủ công mỹ nghệ độc đáo. Làng nghề nón lá Sai Nga (huyện Cẩm Khê) là nơi sản xuất nón lá từ lá cọ nổi tiếng. Đây cũng là một trong những nghề truyền thống lâu đời của người dân Phú Thọ. Làng bún Hùng Lô (TP. Việt Trì) nổi tiếng với nghề làm bún lâu đời, được chế biến thủ công và có hương vị đặc trưng riêng biệt. Làng cá chép đỏ Thủy Trầm (xã Tuy Lộc, huyện Thanh Ba) cũng là một điểm đến thú vị vào dịp Tết, khi làng cung cấp hàng chục tấn cá chép đỏ cho lễ cúng ông Công ông Táo.

8. Hội chọi trâu Phù Ninh

Hội chọi trâu Phù Ninh là một lễ hội độc đáo tổ chức vào ngày 12 tháng 2 âm lịch hàng năm tại xã Phù Ninh, huyện Phù Ninh. Đây là lễ hội mang đậm bản sắc văn hóa dân gian, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham gia. Các trận đấu trâu sôi động, đầy kịch tính được tổ chức tại sân cỏ rộng lớn, mang lại những trải nghiệm thú vị cho du khách.

Phú Thọ không chỉ là vùng đất của những di tích lịch sử, mà còn là mảnh đất của thiên nhiên tươi đẹp, phong cảnh hữu tình và những nét văn hóa đặc sắc. Đến với Phú Thọ, du khách không chỉ được tham quan các địa danh nổi tiếng mà còn được khám phá nền văn hóa phong phú, đắm mình trong những lễ hội truyền thống và thưởng thức ẩm thực đặc sắc.

Ẩm thực

1. Hoa quả

• Bưởi Đoan Hùng: Được xem là một đặc sản nổi tiếng của Đoan Hùng, bưởi Đoan Hùng (còn gọi là bưởi Phủ Đoan) có các giống như bưởi Bằng Luân, bưởi Pôlênô (lai Mỹ), bưởi Lã Hoàng, bưởi Sửu và bưởi Chí Đám. Quả bưởi nhỏ, tép nhỏ, vỏ mỏng, mọng nước, ngọt mát, có hương vị đặc biệt, là một trong những loại bưởi ngon nhất vùng trung du Bắc Bộ.
• Hồng Hạc Trì: Tại Phường Tiên Cát, TP. Việt Trì, hồng Hạc (hay hồng Hạc Trì) nổi tiếng với quả to, tròn, không hạt, thịt quả giòn ngọt. Loại hồng này từng là sản vật quý hiếm, được dùng để tiến vua. Hiện nay, chỉ còn một cây hồng Hạc Trì cổ thụ duy nhất tại thành phố Việt Trì.

2. Sản vật từ rừng cọ và đồi chè

• Chè: Chè Phú Thọ nổi tiếng với các loại chè búp, chè tươi, chè hạt dùng để nấu nước chè xanh. Chè ở đây không chỉ có hương vị đặc trưng mà còn được trồng trong môi trường thiên nhiên trong lành của vùng đất đồi núi.
• Quả cọ: Cọ là một loại cây đặc trưng của vùng trung du Phú Thọ. Dầu cọ được chiết xuất từ thịt quả, và hạt cọ được sử dụng để nấu nước chè xanh. Ngoài ra, lá sắn non cũng được muối dưa chua và dùng để nấu canh với tép sông hoặc cá nhỏ.

3. Các loại cá nước ngọt

• Cá Anh Vũ: Loại cá quý hiếm này chỉ có ở khu vực ngã ba sông Bạch Hạc, Việt Trì. Cá Anh Vũ sống ở đáy sông, ăn rêu đá và chỉ xuất hiện vào mùa thu đông. Thời phong kiến, cá Anh Vũ thường được dùng để tiến vua.
• Cá Lăng: Cá Lăng là đặc sản của sông Lô, sông Thao. Ở khu vực Việt Trì, dọc bờ sông, các quán ăn phục vụ những món ngon từ cá Lăng như chả cá, lẩu cá, cá hấp, cá nướng.
• Cá Cháy: Vùng sông Thao, huyện Thanh Ba nổi tiếng với cá Cháy, loài cá có hai buồng trứng lớn, thịt rất ngon.

4. Thịt động vật

• Thịt chó Việt Trì: Món thịt chó ở Việt Trì là một đặc sản nổi tiếng, được chế biến thành nhiều món ngon như thịt chó nướng, thịt chó xào, thịt chó luộc, thường xuất hiện trong các dịp lễ tết.
• Thịt chua Thanh Sơn: Thịt chua là một món ăn đặc trưng của Thanh Sơn, được làm từ thịt lợn lên men bằng thính gạo, tạo ra hương vị độc đáo, giòn sần sật và ăn kèm với các món khác.

5. Rau và thực phẩm từ tự nhiên

• Rêu đá: Đặc sản của huyện Thanh Sơn, rêu đá được thu hoạch từ các suối, sau đó tẩm ướp và nướng. Đây là món ăn dân dã nhưng lại rất được ưa chuộng trong ẩm thực địa phương.
• Rau sắng: Rau sắng là đặc sản của Vườn quốc gia Xuân Sơn, huyện Tân Sơn. Loại rau này được chế biến thành các món xào, nấu canh rất ngon và bổ dưỡng.

6. Các món bánh truyền thống

• Bánh tai Phú Thọ: Là một loại bánh truyền thống với hình dạng giống cái tai, làm từ bột gạo tẻ và nhân thịt lợn ướp hành. Bánh tai có hương vị dẻo, giòn, bùi, ngọt, béo ngậy và thơm. Đây là món bánh phổ biến trong các dịp lễ hội, cưới hỏi, tết, và cũng là món ăn đặc sản được ưa chuộng ở Phú Thọ.
• Bánh củ mài đền Hùng: Là món bánh đặc sản được chế biến từ củ mài, có hương vị thơm ngon, mềm mại, được bán tại các khu vực gần Đền Hùng.

7. Cơm và xôi

• Cơm lam: Cơm lam được làm từ gạo nếp nương, được nấu trong ống tre, tạo ra món cơm thơm ngon, dẻo ngọt, rất phổ biến ở các vùng núi phía Bắc của Phú Thọ.
• Xôi cọ: Xôi cọ là món xôi được chế biến từ gạo nếp trộn với thịt quả cọ đã được om chín, mang đến hương vị đặc biệt mà không nơi nào có được.

8. Danh sách đặc sản khác

Phú Thọ còn có nhiều món ăn đặc sản khác như:

• Thịt chua Thanh Sơn
• Nếp gà gáy Mỹ Lung
• Cá thính Tử Đà
• Bánh nẳng làng Dòng
• Chè lam đền Hùng
• Rau dớn Xuân Sơn
• Cuốn cão làng Sỏi
• Thịt lợn lửng
• Măng sặt Ấm Hạ
• Bánh khúc Việt Trì
• Xôi ngũ sắc Tân Sơn
• Nhộng cọ
• Khoai tầng vàng Tân Sơn
• Mì gạo Hùng Lô

Phú Thọ, với những sản vật độc đáo này, không chỉ là thiên đường cho những ai yêu thích ẩm thực mà còn là nơi lý tưởng để khám phá, tìm hiểu về văn hóa, lịch sử của một vùng đất giàu truyền thống.

Văn hoá

Phú Thọ có một nền văn hóa lâu đời và phát triển rực rỡ. Những di chỉ khảo cổ như văn hóa Sơn Vi, Đồng Đậu, Làng Cả, cùng các di tích đình, chùa, lăng, tẩm quanh khu vực núi Nghĩa Lĩnh, chứng minh Phú Thọ là một trung tâm văn hóa quan trọng của dân tộc Việt. Một trong những di tích nổi bật là đền quốc mẫu Âu Cơ và khu di tích đền Hùng, nơi ghi nhớ lịch sử dựng nước của các vua Hùng.

Nơi đây cũng nổi tiếng với các lễ hội đặc sắc, trong đó lễ Giỗ tổ Hùng Vương vào ngày 10 tháng Ba âm lịch được coi là một lễ hội quốc gia. Các dân tộc thiểu số ở Phú Thọ cũng giữ gìn được những giá trị văn hóa riêng biệt. Người Mường có kho tàng truyện thơ, ca dao, tục ngữ, và các hình thức nghệ thuật như hát xéc bùa, hát ví, hát đúm. Người Việt thì nổi bật với các loại hình âm nhạc dân gian như hát xoan và hát ghẹo. Những lễ hội tiêu biểu trong tỉnh bao gồm:

• Lễ hội đền Hùng (ngày 10 tháng Ba âm lịch), đã trở thành quốc giỗ.
• Lễ hội Nông Trang tại phường Nông Trang, thành phố Việt Trì, tôn vinh Đinh Tiên Hoàng Đế.
• Lễ hội đền Trù Mật (Văn Lung) tôn vinh sứ quân Kiều Thuận.
• Hội đền Mẹ Âu Cơ vào ngày mùng 7 tháng Giêng hàng năm tại xã Hiền Lương.
• Hội chọi trâu Phù Ninh (12 tháng 2 âm lịch tại xã Phù Ninh).
• Hội phết Hiền Quan (ngày 12 đến 13 tháng Giêng âm lịch), tôn vinh các vị thần từ thời Hai Bà Trưng và nhà Đinh.

Ngoài ra còn nhiều lễ hội khác như: Hội chùa Thắm (5 tháng 5 âm lịch), Hội đình Cả tại xã Võ Lao, Lễ hội Gia Thanh, Hội Chu Hóa, và các lễ hội diễn ra tại xã Văn Lang, huyện Hạ Hòa.

Về các làng nghề truyền thống, Phú Thọ có nhiều nghề đặc sắc. Xã Sai Nga (huyện Cẩm Khê) nổi tiếng với nghề may nón lá, đặc biệt là nón làm từ lá cọ. Huyện Lâm Thao có làng nghề ủ ấm Sơn Vi và nghề chăn nuôi rắn tại Tứ Xã. Làng nghề làm bún Hùng Lô (xã Hùng Lô, thành phố Việt Trì) đã được công nhận là làng nghề truyền thống. Tùng Khê (huyện Cẩm Khê) nổi bật với nghề đan thúng, một nghề mà trẻ em từ nhỏ đã tham gia. Lâm Lợi (huyện Hạ Hòa) là nơi có nghề làm bánh cuốn nóng gia truyền với khoảng 300 cửa hàng và 700 lao động. Thôn Thủy Trầm, xã Tuy Lộc là nơi cung cấp cá chép đỏ cho dịp Tết ông Táo, được coi là vựa cá chép lớn nhất miền Bắc.

Phong tục của người dân Phú Thọ cũng rất đặc sắc. Sau khi uống rượu hoặc bia, người dân thường bắt tay nhau, thể hiện tình cảm và sự trân trọng lẫn nhau, một phong tục phổ biến ở các tỉnh miền Tây Bắc như Vĩnh Phúc, Yên Bái và Lào Cai.

Kinh Tế

Phú Thọ, với vị trí địa lý thuận lợi, là cửa ngõ quan trọng nối liền các tỉnh miền núi phía Bắc với khu vực đồng bằng sông Hồng, đặc biệt là nằm trong vùng đô thị Hà Nội và hành lang kinh tế Côn Minh - Hà Nội - Hải Phòng. Chính vì vậy, Phú Thọ sở hữu những lợi thế lớn để phát triển mạnh mẽ về kinh tế, đặc biệt là trong các lĩnh vực công nghiệp, thương mại, nông nghiệp, và dịch vụ. Những yếu tố này đã và đang tạo nền tảng vững chắc để tỉnh phát triển kinh tế bền vững và nâng cao đời sống người dân.

Trong năm 2018, tỉnh Phú Thọ đã đạt được những thành tựu đáng kể trong phát triển kinh tế. Tổng thu ngân sách của tỉnh ước đạt 6.025 tỷ đồng, xếp thứ hai trong số 14 tỉnh thuộc khu vực miền núi và trung du phía Bắc. Mức thu ngân sách này là minh chứng rõ rệt cho sự tăng trưởng mạnh mẽ của nền kinh tế tỉnh, cho thấy Phú Thọ không chỉ duy trì được sự phát triển ổn định mà còn có khả năng thu hút các nguồn lực đầu tư, tạo ra những động lực thúc đẩy nền kinh tế địa phương. Tổng vốn đầu tư thực hiện trong năm 2018 đạt khoảng 26,6 nghìn tỷ đồng, tăng 15,2% so với cùng kỳ năm trước. Điều này chứng tỏ tỉnh đang ngày càng trở thành một điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Không chỉ thu hút đầu tư, Phú Thọ còn có sự tăng trưởng mạnh mẽ trong lĩnh vực doanh nghiệp. Tính đến ngày 15/12/2018, toàn tỉnh đã cấp đăng ký thành lập mới cho 767 doanh nghiệp, với tổng vốn đăng ký lên tới 3.769,5 tỷ đồng. Mặc dù có sự giảm nhẹ về số vốn đăng ký so với năm trước (giảm 10,9%), nhưng số lượng doanh nghiệp mới tăng mạnh (17,6%), cho thấy môi trường kinh doanh tại Phú Thọ đang ngày càng thu hút sự quan tâm và tham gia của các nhà đầu tư. Bình quân vốn đăng ký của mỗi doanh nghiệp đạt khoảng 4,9 tỷ đồng, điều này cho thấy các doanh nghiệp tại Phú Thọ ngày càng có quy mô lớn hơn và có tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong tương lai.

Bên cạnh những thành tựu trong thu hút đầu tư và phát triển doanh nghiệp, Phú Thọ cũng đạt được kết quả tích cực trong việc nâng cao chất lượng đời sống người dân và cải thiện cơ sở hạ tầng. Tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh (GRDP) năm 2018 ước đạt 40.890,4 tỷ đồng, tăng 8,34% so với năm 2017. Đây là mức tăng trưởng đáng kể, phản ánh sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế tỉnh, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp, nông nghiệp, và dịch vụ. Phú Thọ cũng là một trong những tỉnh đạt nhiều thành tích trong xây dựng nông thôn mới, với 93/247 xã đạt chuẩn nông thôn mới (chiếm 37,7% số xã), góp phần nâng cao đời sống cho người dân và tạo điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế.

Phú Thọ hiện có 07 khu công nghiệp lớn và gần 30 cụm công nghiệp, tổng diện tích gần 4.000 ha, bao gồm các khu công nghiệp lớn như KCN Thụy Vân (TP Việt Trì), KCN Trung Hà và Tam Nông (huyện Tam Nông), KCN Phú Hà (TX Phú Thọ), KCN Phù Ninh (huyện Phù Ninh), KCN Cẩm Khê (huyện Cẩm Khê), và KCN Hạ Hòa (huyện Hạ Hòa). Các khu công nghiệp này đều có vị trí chiến lược, được kết nối thuận tiện với các tuyến giao thông huyết mạch như cao tốc Hà Nội - Lào Cai và đường Hồ Chí Minh. Điều này không chỉ giúp thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước mà còn tạo ra cơ hội việc làm cho người dân, đóng góp vào sự phát triển chung của tỉnh. Các khu công nghiệp này cũng là nền tảng quan trọng để Phú Thọ phát triển các ngành công nghiệp chủ lực như sản xuất, chế biến, và chế tạo, thúc đẩy nền kinh tế công nghiệp của tỉnh lên một tầm cao mới.

Ngoài việc phát triển mạnh mẽ trong các lĩnh vực công nghiệp và nông nghiệp, Phú Thọ cũng chú trọng đến việc phát triển các ngành dịch vụ và thương mại. Các trung tâm thương mại, siêu thị, chợ đầu mối, và các khu du lịch cũng đang được đầu tư xây dựng và phát triển, tạo ra nguồn thu lớn cho ngân sách tỉnh. Các dự án hạ tầng giao thông, như các tuyến đường cao tốc, cầu, và đường sắt, đang được nâng cấp và mở rộng, góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao thương, thu hút du khách và nhà đầu tư.

Phú Thọ còn là địa phương nổi bật trong việc phát triển nông nghiệp bền vững, với các mô hình sản xuất nông nghiệp sạch, an toàn, thân thiện với môi trường. Các sản phẩm nông sản đặc trưng như gạo nếp, mía đường, và các loại rau quả, thực phẩm chế biến sẵn của tỉnh đã được nâng cao giá trị và xuất khẩu sang các thị trường trong và ngoài nước.

Với những nỗ lực không ngừng trong việc phát triển kinh tế, cải thiện cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng cuộc sống, và tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển, Phú Thọ đang từng bước khẳng định mình là một trong những địa phương năng động và phát triển nhất của khu vực miền Bắc. Tỉnh đang hướng tới mục tiêu xây dựng một nền kinh tế đa dạng, bền vững và sáng tạo, với các ngành công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ phát triển mạnh mẽ, mang lại sự thịnh vượng cho người dân và đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của đất nước.